Ocieplenie fundamentów styropianem wodoodpornym i styrodurem

Ocieplenie fundamentu jest niezbędne, jeśli zależy nam na niskich kosztach ekspoatacyjnych. Z ocieplenia ścian fundamentowych można zrezygnować jedynie wtedy, gdy zostaną one zbudowane z materiału, który sam w sobie jest dobrym izolatorem cieplnym (np. bloczków keramzytobetonowych). Jeśli fundament jest nieocieplony ciepło z wnętrza jest wprawdzie zatrzymywane przez izolację na ścianach zewnętrznych oraz pod podłogą na gruncie, jednak migruje wzdłuż konstrukcji ściany, a następnie przez mur fundamentowy i ucieka do gruntu. Prawidłowe ocieplenie fundamentu łączące się z ociepleniem ściany skutecznie przeciwdziała tej ucieczce ciepła. Izolacja fundamentu jest najskutecznniejsza, jeśli tworzy ciągłą warstwę na ścianie fundamentowej oraz opartej na niej ścianie zewnętrznej.

Najlepiej, jeśli ściana fundamentowa jest izolowana po stronie zewnętrznej  (warstwą polistyrenu ekstrudowanego styroduru XPS lub twardego styropianu o obniżonej nasiąkliwości), a jej izolacja łączy się z izolacją ściany. Standardowy “zwykły styropian” nie powinien być stosowany do ocieplenia fundamentu.

Izolacja przeciwwilgociowa i termiczna fundamentów wykonanych przy użyciu specjalistycznego styropianu na fundamenty jest lepszym rozwiązaniem, niż stosowanie standardowych płyt styropianowych, a przy tym tańszym, niż stosowanie polistyrenu ekstrudowanego XPS – styroduru np. firmy BASF.

Izolacja cieplna powinna sięgać na minimum 50 cm poniżej poziomu gruntu, aby ściany nie przemarzały poniżej poziomu izolacji. W praktyce izolacja cieplna jest stosowana przeważnie na ok. 1 metr głębokości poniżej poziomu podłogi parteru.

Ocieplenie stykające się z gruntem  jest narażone na uszkodzenia wynikające z naporu ziemi, wilgoć, a także zniszczenie przez gryzonie oraz korzenie roślin – dlatego powinno być wytrzymałe. Najpopularniejszym materiałem do izolowania części podziemnych budynku jest styropian np. Swisspor EPS 031 HYDRO LAMBDA. W przypadku gruntów zawilgoconych i nieprzepuszczalnych zaleca się bardziej odporny polistyren ekstrudowany XPS np. Swisspor XPS 300.

Na polskim rynku istnieje wiele materiałów do izolacji przeciwwilgociowej i ocieplenia fundamentów. Najwięksi producenci styropianu poszerzyli swoją ofertę o płyty o właściwościach hydrofobowych tzw. styropian wodoodporny.

Między innymi firma Austrotherm jest producentem najwyższej jakości materiałów termoizolacyjnych w tym styropianu wodoodpornego na fundament EPS 035 EXPERT oraz polistyrenu ekstrudowanego XPS TOP 30.

Płyty ze styropianu Austrotherm EPS 035 EXPERT zaleca się stosować w budownictwie do izolacji cieplnej ścian fundamentów i ścian piwnic, z izolacją przeciwwodną, silnie obciążonych, gdzie nie występuje parcie hydrostatyczne na powierzchnię płyty oraz do izolacji elementów przyziemia budynków, cokołów.
Płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS TOP przeznaczone są do specjalnych zastosowań termoizolacyjnych. Spełniają wszystkie wymagania stawiane izolacji termicznej, stosowanej w ekstremalnych warunkach pracy, pod różnymi obciążeniami.

Przez określenie izolacja obwodowa rozumie się warstwę izolacji cieplnej położoną na zewnątrz podziemnych elementów konstrukcyjnych budynku: ściany lub płyty fundamentowej oraz podłogi na gruncie. Płyty izolacyjne, które mają bezpośredni kontakt z jednej strony z gruntem, a z drugiej strony z fundamentowym elementem ściennym lub płytowym, są poddane rożnym obciążeniom, pochodzącym od parcia gruntu, wody opadowej, zmiennych poziomów wód gruntowych czy innych obciążeń dynamicznych.

Izolacja obwodowa ścian fundamentów jest najczęściej stosowaną technologią zaizolowania tej części budynku. Jest to zewnętrzna, ciągła i pozbawiona mostków termicznych izolacja przegród stykających się z gruntem. Myśląc o kompleksowej izolacji obiektu nie można zapominać o izolacji ścian piwnic fundamentu. Straty ciepła przez te przegrody to nawet 5-10 %, w związku z tym prawidłowe zaizolowanie tej przegrody jest bardzo istotne z punktu widzenia całej izolacyjności termicznej budynku. Układ warstw w tej technologii przewiduje ułożenie izolacji termicznej po zewnętrznej stronie ściany fundamentowej, powodując ograniczenie wpływu ujemnych temperatur na konstrukcję fundamentu.

Przed przystąpieniem do prac związanych z wykonaniem izolacji obwodowej fundamentów należy odpowiednio przygotować powierzchnię ścian fundamentowych. Jakość podłoża w dużej mierze zależy od rodzaju przewidzianej hydroizolacji. Jednak zasadniczo należy zawsze usunąć wszelkie zanieczyszczenia t.j. tłuste plamy, pozostałości po zaprawach i klejach lub ewentualne nierówności pozostałe po szalunku, które mogą później osłabić warstwę hydroizolacji. W zależności od rodzaju gruntu (grunt przepuszczalny np. piaski, żwiry lub grunt nieprzepuszczalny dla wody np. gliny zwałowe lub twardoplastyczne, iły, mułki) oraz normalnego poziomu wód gruntowych należy przewidzieć ewentualny system odwadniający, wzmacniający trwałość zaizolowanej przegrody i utrzymujący niezmienne właściwości termoizolacyjne płyt, dlatego też stosowane materiały izolacyjne muszą cechować się wysoką wytrzymałością na ściskanie i małą wrażliwością na wilgoć.

Aby uniknąć niepotrzebnych naprężeń mających wpływ na trwałość hydroizolacji w miejscu połączenia ławy fundamentowej ze ścianą, musimy wykonać tzw. “odsadzkę” z zaprawy betonowej, wykorzystując do tego standardowe narzędzia murarskie, tworząc klin pomiędzy płaszczyzną ławy i ściany fundamentu. Po wyschnięciu zaprawy, kiedy odsadzka stała się już trwałym elementem fundamentu przystępujemy do realizacji kolejnego etapu izolacji obwodowej, czyli wykonania hydroizolacji.

Przed przystąpieniem do nakładania właściwej hydroizolacji należy zgodnie z zaleceniami jej producenta zagruntować powierzchnię ścian fundamentowych. Następnie nakładamy masę hydroizolacyjną bez zawartości rozpuszczalników, które mogłyby uplastycznić kolejne warstwy przewidziane przy realizacji izolacji obwodowej. Zaletą mas hydroizolacyjnych jest elastyczność i prostota nanoszenia.

Po całkowitym przeschnięciu masy można przystąpić do prac związanych z izolacją termiczną z zastosowaniem np. Austrotherm XPS TOP 30. Płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS TOP 30 mogą być mocowane zarówno poziomo, jak i pionowo, dlatego w zależności od wysokości ścian fundamentowych, jak i planowanego poziomu zakończenia, należy wybrać optymalne rozwiązanie, aby uniknąć dużej ilości odpadów. Polistyren XPS TOP 30 firmy Austrotherm charakteryzuje się praktycznie minimalną nasiąkliwością oraz bardzo dużą wytrzymałością na ściskanie.

Montaż XPS rozpoczyna się od docięcia płyt na obmierzoną długość. Swobodne i łatwe cięcie płyt odbywa się z pomocą standardowych narzędzi budowlanych (piła, nóż). Przy obróbce płyt XPS nie jest wymagane stosowanie środków ochrony osobistej typu: rękawice, czy maska. Aby uniemożliwić podnoszenie się płyt XPS pod wpływem parcia gruntu w miejscu jej kontaktu z “odsadzką”, płyty XPS należy odpowiednio dociąć (ściąć na rogu).

Kolejnym etapem prac związanych z wykonaniem izolacji obwodowej jest przyklejenie płyt XPS TOP 30 Austrotherm. Do tego celu można stosować kleje bitumiczne lub poliuretanowe do styropianu (aplikowane za pomocą pistoletu). Przyklejenie płyt ma na celu uniemożliwienie przemieszczania się ich do momentu zasypania ich ziemią. Po zasypaniu parcie gruntu dociśnie płyty XPS do powierzchni ściany fundamentu. W tej części ścian fundamentu, która znajduje się poniżej poziomu gruntu nie należy stosować mocowania mechanicznego, ponieważ następuje uszkodzenie powłoki hydroizolacyjnej.

Po naniesieniu kleju na płytę XPS TOP 30 należy ją docisnąć do powierzchni ściany. Dociskając starannie płyty wzajemnie do siebie unikamy powstania mostków termicznych na łączeniach. Szczególną uwagę zwrócić należy na dokładne dopasowanie płyt XPS w narożnikach budynku. Aby dodatkowo ograniczyć wpływ niskich temperatur na ławę fundamentową wykorzystać można odcięte płyty XPS do izolacji poziomej tej części fundamentu. Po zasypaniu ścian fundamentowych gruntem płyty XPS TOP 30 Austrotherm spełniają rolę, nie tylko termoizolacji, ale także ochronę dla hydroizolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi. Istotne jest by izolacja ścian fundamentów z XPS miała ciągłość w postaci izolacji termicznej ścian zewnętrznych powyżej poziomu gruntu. Płyty nad powierzchnią gruntu zaciąga się siatką i klejem, a ich nadmiar wystający ponad ławę fundamentową można odciąć, a powierzchnię zeszlifować.